Nguyễn Xuân Bách – sứ mệnh đem tri thức thắp sáng muôn nơi

1. Chào anh Bách, anh có thể giới thiệu sơ lược về bản thân và hành trình dẫn đến con đường khởi nghiệp của mình không ạ?

Đầu tiên, anh muốn gửi lời chào đến cộng đồng Táo Khởi Nghiệp. Anh tên đầy đủ là Nguyễn Xuân Bách, sinh ra và lớn lên ở Nam Định. Sau khi học cấp 3 xong, anh lên Hà Nội học Đại học từ năm 2007. Hồi đấy, anh học khoa Tài chính – Ngân hàng của trường Đại học Công Đoàn. Thực ra để mà nói về lựa chọn hồi đấy, anh gần như không có định hướng nghề nghiệp, ngành Tài chính – Ngân hàng lúc đó thấy nhiều anh chị đi trước theo học rồi ra làm ngân hàng nên anh cũng đi theo. Tuy nhiên, sau này tốt nghiệp và ra làm việc trong ngân hàng ANZ một thời gian, anh quyết định nghỉ vì thực sự cảm thấy đó không phải công việc phù hợp với mình.

Sau đó, anh chuyển sang làm trong lĩnh vực tài chính, cụ thể là mảng tư vấn đầu tư. Tình cờ khi tiếp xúc với những khách hàng làm bên đầu tư công nghệ, anh nhận ra mình rất thích những câu chuyện của họ và mong muốn được thử sức với những sản phẩm họ đã làm. Điều đó đã dẫn anh đi đến quyết định chuyển sang làm việc cho Vật Giá vào tháng 10 năm 2012. Thời điểm đấy, đây là một công ty thương mại điện tử đứng đầu Việt Nam. Trong quãng thời gian làm việc ở Vật Giá từ năm 2012 đến năm 2017, anh có tham gia một số sản phẩm như vatgia.com, baokim.vn, 123doc.net… Các nền tảng anh làm chủ yếu là về marketplace, vì vậy những trải nghiệm này cũng giúp anh có một tư duy nhất định về lĩnh vực này.

Từ năm 2013-2014, anh đã ấp ủ một giấc mơ là xây dựng một nền tảng học trực tuyến cho tất cả mọi người trên mọi miền đất nước với một mức phí phù hợp. Tuy nhiên, lúc đó, anh chưa đủ kiến thức và nguồn lực để làm điều đó. Mãi đến năm 2020, khi đã tạo dựng được một team của mình, anh mới có thể tạo ra Gitiho.com. Ngay từ khi thành lập nền tảng, bọn anh đã hướng đến một tầm nhìn lớn hơn, cùng với một chặng đường dài hơn mà trong đó, mọi người có thể cống hiến cả cuộc đời cho nó.

Thực ra về việc học hành, anh không quá xuất sắc đâu, tốt nghiệp đại học cũng là bằng trung bình khá. Nhưng có một cái anh nghĩ bản thân mình sẽ hơn những người khác, đó là khả năng tự học. Ngay từ hồi cấp 3 hay khi lên đại học, anh cũng chủ yếu tự học và tự mày mò chứ rất ít khi đi học thêm, học ngoài. Và có một cái mà đến bây giờ anh vẫn tự hào, đó là chưa bao giờ đi hỏi bài người khác (cười).

2. Trải qua những dự án hay doanh nghiệp mà anh vừa chia sẻ, đâu là điều khiến cho Anh cảm thấy ấn tượng nhất? 

Điều anh ấn tượng nhất khi đi làm, đầu tiên phải kể đến hồi còn làm ở Vật Giá. Mặc dù lúc đó lương không quá cao, nhưng anh vẫn gắn bó với công ty trong 5 năm. Bởi vì như anh đã chia sẻ ở trên, anh có một ước mơ rất lớn là xây dựng nên một nền tảng học trực tuyến cho tất cả mọi người. Anh luôn nghĩ về ước mơ đó, và vì vậy anh sẽ có một cái ưu tiên nhất định cho nó. Ở Vật Giá, anh nhận được sự hỗ trợ rất tốt, anh được anh Điệp cho cơ hội vấp ngã và sửa sai. Anh tham gia rất nhiều dự án của công ty và cũng vấp ngã rất nhiều, nhưng cũng từ đó mà anh mới trưởng thành hơn hẳn. Những trải nghiệm đó đồng thời cũng giúp anh tránh được những rủi ro mà sau này có thể gặp phải, và đúng là sau này anh đã phải cảm ơn anh Điệp vì điều đó.

Còn nói về dự án anh tâm đắc nhất, có lẽ là 123doc. Ở đó, bọn anh đã làm được rất nhiều thứ mà anh nghĩ đến giờ, không phải doanh nghiệp nào cũng đạt được. Và cho đến thời điểm hiện tại, team 123doc đã đưa sản phẩm vươn đến rất nhiều quốc gia dù là một công ty nhỏ. Đó là điều khiến anh cảm thấy vô cùng tự hào về các bạn.

3. Anh có thể kể một vài kỷ niệm về quãng thời gian trong các Công ty/Startup từ trước đến nay của mình được không?

Anh nghĩ kỷ niệm lớn nhất, cũng là cảm hứng mà anh thường kể lại cho mọi người sau này, đó là thời điểm anh chuyển từ mảng tài chính sang công nghệ tại Vật Giá. Lúc đó, anh gần như “tay ngang” chuyển sang chứ chưa biết gì về công việc mới cả, mà vị trí anh định nộp CV cũng hết hạn tuyển dụng rồi. Thế là anh quyết định mang CV đến thẳng phòng nhân sự của công ty, nhưng bị từ chối vì đã tuyển đủ người. Không bỏ cuộc, anh thử lên mạng tra thông tin và may mắn tìm được số điện thoại của anh Điệp, CEO Vật Giá thời điểm đấy. Sau khi gọi cho anh Điệp và bày tỏ mong muốn được làm việc với công ty, anh cuối cùng cũng được phỏng vấn và nhận vào làm. Đó là một ấn tượng mà anh nhớ mãi về công ty cũ của mình.

4. Có điều gì anh muốn nhắn nhủ hoặc thay đổi nếu được quay lại quãng thời gian đó không ạ?

Nếu có thể quay lại, anh muốn bản thân sẽ dành nhiều thời gian cho việc học hơn. Đối với anh, học là cách có thể giúp bất cứ ai đi nhanh hơn và phát triển công việc mình đang làm một cách tốt nhất. Hồi trước khi đang ngồi trên ghế nhà trường, một hối tiếc của anh là đã dành khá nhiều thời gian cho việc chơi game. Giờ nghĩ lại, nếu hồi đó học nhiều hơn thì bây giờ có lẽ anh cũng đã khác hơn và phát triển hơn rất nhiều, đặc biệt là các kỹ năng như giao tiếp, phản biện, phân tích dữ liệu hay ngoại ngữ.

5. Sở thích ngoài công việc của Anh là gì?

Sở thích của anh có thể hơi khác mọi người đấy, đó là anh thích xem bản đồ. Điều đó giúp anh xem được những sự thay đổi của xã hội, ví dụ như ở Mỹ hôm nay khác hôm qua thế nào, hay anh cũng hay lái xe đi vòng vòng đôi khi chỉ để quan sát được những thay đổi đó. Anh dành rất nhiều thời gian để xem bản đồ, thậm chí anh còn nghĩ khi đã thuộc hết bản đồ của các thành phố lớn trên thế giới rồi, anh sẽ đi du lịch mà không cần bản đồ nữa (cười). Ngoài ra anh cũng thích sách, nhưng thay vì đọc thì thường anh sẽ nghe sách nói vì anh lái xe. Anh dành khá nhiều thời gian cho việc học, chủ yếu trên hai nền tảng Gitiho và Youtube. Anh thường học trong quá trình đi làm, ví dụ nếu anh lái xe thì sẽ nghe sách nói, nếu anh đi xe bus thì sẽ xem các khóa học qua video, hay anh hay đi làm sớm và dành ra một tiếng trước khi bắt đầu công việc để học. 

6. Anh thường tìm đến điều gì để “buff” tinh thần hoặc truyền cảm hứng cho mình vậy ạ?

Thực ra, anh rất ít khi bị stress. Anh có một nhiệm vụ lớn của riêng mình, nhờ vậy mà nó cũng tạo nên một động lực lớn cho anh mỗi sáng thức dậy. Mỗi ngày anh đều rất háo hức xem có những thay đổi gì, khách hàng phản hồi sản phẩm của mình như thế nào… Điều đó khiến anh rất ít khi bực bội hay căng thẳng. Vì vậy, anh nghĩ mục tiêu là cái rất quan trọng để chúng ta có động lực và vượt qua những áp lực trong cuộc sống. 

Lúc đi học, anh cũng rất may mắn khi gặp được những người truyền cảm hứng và tạo cho mình mục tiêu để vươn lên như thế. Như hồi cấp 1, anh học rất yếu cho đến khi gặp được cô giáo chủ nhiệm năm lớp 4 của mình. Cô là người đã tạo cho anh động lực học tập rất lớn, từ đó mỗi sáng anh đều thức dậy học. Hay khi lên cấp 2, cũng nhờ cô giáo chủ nhiệm năm lớp 9 của mình mà từ một học sinh bình thường, anh đã bứt phá lên rất nhiều.

Đến khi lên cấp 3, anh học Toán Lý rất tốt nhưng lại học Hóa rất yếu. Hè năm lớp 11, anh nhận ra nếu cứ thế này thì không thể thi đỗ đại học được. Thế là anh lôi sách Hóa ra học lại từ đầu và khi lên lớp 12, anh gần như thay đổi hoàn toàn về môn Hóa. Đó là những ví dụ khiến anh thấy, nếu mình thật sự cố gắng và tập trung vào mục tiêu của mình thì sẽ đem lại những thay đổi rất lớn.

7. Cuốn sách yêu thích nhất của Anh là gì?

Nếu nói về sách thì anh sẽ gợi ý cho mọi người sách của Giáo sư Phan Văn Trường, hay những quyển sách truyền cảm hứng như “Gã nghiện giày – tự truyện của nhà sáng lập Nike”, “Dốc hết trái tim” của CEO Starbucks, “Những nhà sáng lập nền công nghiệp Mỹ”… Có rất nhiều sách hay, nhưng anh thích nhất là sách từ những nhà sáng lập, bởi vì họ viết rất chân thật và thực tế. 

Đồng thời, anh cũng đọc dòng sách về kỹ thuật và chuyên môn như marketing hay quản trị kinh doanh. Một số tác giả văn học anh thích là Nguyễn Nhật Ánh và Nam Cao, ngoài ra anh cũng rất thích cuốn “Tuổi thơ dữ dội” của Phùng Quán. Có một đặc điểm của anh là thường anh sẽ không nhớ được hết các quyển mình đọc đâu, nhưng anh thích đọc sách, vì anh thấy nó có thể thay đổi tư duy của mình rất nhiều. 

Cảm hứng đọc của anh thường đến từ yêu cầu công việc, gợi ý của bạn bè hoặc đơn giản chỉ là sự tò mò. Ví dụ, khi anh gặp vướng mắc trong việc gì thì anh sẽ đọc sách về vấn đề đấy để tìm cách giải quyết nó. Còn những quyển sách viết về tiểu sử hay các vĩ nhân, anh thường được bạn bè gợi ý đọc hoặc đọc vì yêu thích. Hay như quyển “Những nhà sáng lập nền công nghiệp Mỹ”, anh đọc chỉ đơn giản vì anh tò mò muốn biết nước Mỹ được thành lập như thế nào thôi!

8. Câu Quote yêu thích của Anh là gì? Vì sao?

Anh sẽ dùng câu “Bí mật của thành công là có một việc để làm, và ta sẽ học cách để làm việc đó tốt nhất thế giới”. Anh rất hay bảo mấy đứa nhà anh là làm gì cũng được, nhưng phải là người làm tốt nhất thế giới thì mới được gọi là thành công. Anh hay trêu mẹ anh là “Nếu con là người cấy lúa thì con sẽ là người cấy lúa tốt nhất thế giới” hay “Nếu con là người nuôi heo thì con sẽ là người nuôi heo tốt nhất thế giới”(cười). Đó cũng chính là phương châm làm việc của anh. Anh sẽ chỉ tập trung làm một thứ thôi, nhưng anh sẽ cố gắng để làm tốt nhất. 

9. Khó khăn hay biến cố lớn nhất trong chặng đường khởi nghiệp mà Anh từng trải qua? Và cách Anh đã đối mặt với nó?

Biến cố lớn nhất mà anh gặp phải có lẽ là vào năm 2019, khi anh không thể đồng hành cùng bạn đồng sáng lập cũ và đã phải giao lại dự án cho bạn để tách ra làm sản phẩm khác. Đó là một điều anh khá là tiếc, để xảy ra tình trạng ấy có lẽ đều có lỗi của cả hai. Thời điểm đấy, bọn anh chưa có kỹ năng đối thoại và giao tiếp tốt nên đã dẫn đến kết quả xấu như vậy. Ngoài ra, có một thời điểm khi vừa mới vào Bảo Kim làm, anh khá stress vì lúc đó chưa có nhiều chuyên môn trong lĩnh vực công nghệ. Anh cũng gặp phải một số vấn đề trong mối quan hệ với đồng nghiệp, nhưng anh đã giải quyết được qua giao tiếp và đối thoại.

10. Định hướng công việc trong thời gian sắp tới của Anh là gì?

Hiện tại bây giờ bọn anh đang phát triển Gitiho.com, mục tiêu mà bọn anh đưa ra là không chỉ dừng ở thị trường Việt Nam mà còn vươn ra những thị trường quốc tế khác nữa. Anh muốn từ đó đưa Gitiho trở thành một nền tảng cho bất kỳ ai, có thể học bất kỳ kỹ năng nào với một mức phí rất hợp lý. Anh mong muốn các bạn ở vùng sâu vùng xa, ngoài hải đảo hay miền núi cũng có thể truy cập vào học. Các bạn có thể sẽ không cần đi học đại học, thay vào đó, các bạn có thể học để làm tốt chính công việc hiện tại ở nhà như trồng rừng, trồng lúa, chăn nuôi,… Miễn làm sao, các bạn có thể tận dụng nguồn lực bây giờ của mình để trở thành những người thành công và giàu có. Đó là mục tiêu mà anh hướng đến: một nơi mà mọi người có thể học mọi thứ trên đời để phục vụ cho công việc và cuộc sống của mình. 

11. Anh có lời khuyên nào dành cho các bạn trẻ khởi nghiệp không?

Thực ra anh đúc rút từ kinh nghiệm của anh thôi, vì mỗi người sẽ có một hoàn cảnh khác nhau. Với bản thân anh, anh nghĩ đó là một sự chuẩn bị tốt. Trước khi làm việc gì, anh đều tìm kiếm thông tin và học hỏi rất nhiều. Ví dụ như trước khi khởi nghiệp, anh đã dành rất nhiều thời gian cho việc nghiên cứu và chuẩn bị, cũng như cả những va chạm nữa. Bởi vậy, nếu như không có Vật Giá thì sẽ không có anh ngày hôm nay, vì Vật Giá đã cho anh môi trường để anh thử sai, trước đó anh vẫn sai nhiều lắm (cười). Vì thế, anh nghĩ các bạn nên dành thật nhiều thời gian cho các trải nghiệm, tức là học và làm việc thực tế. Trong trường hợp điều kiện gia đình các bạn thực sự tốt, các bạn có thể khởi nghiệp ngay khi mới ra trường, vì nếu có sai các bạn vẫn có cơ hội sửa lại. Nhưng nếu gia đình các bạn không đủ khả năng để tạo điều kiện cho bạn làm việc đó,  anh khuyên các bạn nên dành thời gian cho việc đi làm và học tập trước. Bởi vì khởi nghiệp là một chặng đường rất khó khăn, không phải ai cũng có thể thành công. Và nếu mình cứ sai liên tục, nó có thể ảnh hưởng rất nhiều thứ đến gia đình và cuộc sống của chúng ta.

Và, đó là một số mẩu chuyện nhỏ trên hành trình khởi nghiệp mà anh muốn chia sẻ đến mọi người. 

Táo Startup xin chân thành cảm ơn những chia sẻ và bài học đáng quý từ hành trình khởi nghiệp của Anh!