Bùi Đức Quân – Đam mê về hệ sinh thái du lịch

Chào anh, lời đầu tiên, anh có thể giới thiệu sơ lược về bản thân cũng như hành trình dẫn dắt đến con người khởi nghiệp.

Anh là Quân, anh học khoa du lịch từ năm 2007 đến năm 2012. Anh bắt đầu đi làm từ năm 2 đại học để trau dồi kinh nghiệm thực tế. Và đến năm 2012 thì anh tốt nghiệp ra trường thì tiếp tục theo con đường làm dịch vụ du lịch của anh.

Anh làm hướng dẫn viên du lịch quốc tế qua cũng khá nhiều công ty. Và công ty cuối cùng mà anh làm trước khi bước vào con đường khởi nghiệp là công ty du lịch của Canada. Công việc ở đấy là dẫn những đoàn khách nước ngoài ở khắp các nơi trên thế giới đến khu vực Đông Nam Á, như Việt Nam, Lào, Campuchia và Thái Lan.

Anh làm tại đó tầm khoảng 6-7 năm. Công việc hướng dẫn là công việc mang lại cho anh kinh nghiệm cũng là công việc có thu nhập khá là tốt. Tuy nhiên, anh cũng hướng đến cái công việc mà mình có thể kinh doanh riêng, có một cái gì đó của riêng mình, cho mình làm điều gì đó mới mẻ thú vị hơn và mang lại giá trị cho mọi người.

Đến năm 2018, khi mà anh vẫn còn đi làm ở công ty du lịch thì anh bắt đầu thành lập công ty của riêng mình về vận tải hành khách. Khi mà anh bắt đầu làm thì có những tín hiệu rất tốt về cái nhu cầu đưa đón khách sân bay, kiểu là du lịch thì kiểu gì cũng có sân bay đặc biệt là khách du lịch quốc tế. Đến năm 2019, anh gần như không đi dẫn tour ở Việt Nam nữa mà anh tập trung hơn về công việc kinh doanh. Thay vì lựa chọn những công việc khác thì anh lựa chọn công việc là khởi nghiệp trên cái sở thích cũng là ngành học của mình. Đó là về du lịch.

Thật sự cũng rất là may mắn, anh quen một bạn bên một tập đoàn công nghệ lớn, bạn có chuyên môn bên mảng công nghệ, cụ thể là bên xử lí hệ thống web, app,.. Bọn anh là hai nhà sáng lập đầu tiên để lập nên dự án hệ sinh thái du lịch. 

“Thành công 1% là thiên tài và 99% là mồ hôi và nước mắt”.

Số lượng doanh nghiệp/startup/dự án mà anh đã trải qua. Ấn tượng nhất với cái nào? Lý do?

Về số lượng startup mà anh trải qua khá là nhiều, trước khi làm dự án startup của mình, anh có làm việc trong một startup có được rót vốn, dự án tên là – dự án đó là Expert. Đó cũng là một dự án rất là tiềm năng. Tuy nhiên có một vài yếu tố phía sau nên cũng không thể đi được đến cuối chặng đường. Dự án thứ hai là dự án kinh doanh cùng với gia đình.

Cái dự án thứ ba mà anh làm có tên là UPIT, cùng với anh bạn công nghệ mà anh có nhắc bên trên. Cái thứ tư là startup của riêng anh tên là WHALELO, đó là startup về dịch vụ thu giữ hành lý. Cơ chế hoạt động của nó như sau: khi có khách ở bên AirBnb, hoặc là homestay có nhu cầu thu giữ hành lý trước khi nhận phòng ở AirBnb và sau khi nhận phòng AirBnb, khách hàng có thể mang đến WHALELO gửi, để người ta có thể thỏa mãn đi chơi rảnh tay hơn.

Khi mà dịch COVID-19 đến, anh gặp vấn đề ở WHALELO thì anh xoay ra một mô hình mới, đó là TIZONA- mô hình hotel coworking về cái này thì anh triển khai được ba tháng. Đấy là tất cả các dự án mà anh đã tham gia với vai trò nhà sáng lập. Ngoài ra, sau đó anh đi làm thuê cho một dự án chuỗi khách sạn và một agency về thương mại điện tử cho đến bây giờ. Và cái mà bản thân anh ấn tượng nhất là WHALELO bởi vì đó là cái mà tự anh làm và tự anh phát triển lên, nó phát triển rất là tốt dựa trên những gì anh bỏ ra mặc dù cái dài hạn hơn là cái mà anh làm với bạn bên công nghệ.

Kể 3 từ mà người khác mô tả về bản thân anh.

Từ đầu tiên mà mọi người sẽ nói về anh là sự nhiệt tình. Mọi người có thể nói về anh tư thứ hai là anh có rất nhiều ý tưởng, chưa nói là đúng hay sai, chưa nói là có hiệu quả hay không. Và từ thứ ba chắc là một từ xấu. Đó là hay muộn giờ, hay trễ giờ đấy và đương nhiên thì cũng có lý do. (cười)

Sở thích ngoài công việc của anh là gì?

Anh có một vài sở thích như là đọc sách. Đặc biệt vào những lúc đầu óc thư giãn một chút thì cái việc đọc sách sẽ giúp rất nhiều trong việc bổ sung kiến thức. Và nếu tìm được đúng những cuốn sách mà phù hợp với những cái gì mình đang làm thì mình sẽ được rất nhiều ý tưởng trong đó, để mình có thể chọn lọc ra những ý tưởng phù hợp với công việc của mình. Ngoài ra, anh có sở thích về thời trang và âm nhạc, có thể đâu đó nó thể hiện một phần cái tôi, cá tính của anh. 

“Nếu tìm được đúng những cuốn sách mà phù hợp với những cái gì mình đang làm thì mình sẽ được rất nhiều ý tưởng trong đó, để mình có thể chọn lọc ra những ý tưởng phù hợp với công việc của mình”

Người nổi tiếng mà anh hâm mộ?

Anh có hai người nổi tiếng mà thật sự anh nghĩ là anh có sự ngưỡng mộ với họ. Thứ nhất là Steve Jobs. Lý do là mọi người vẫn nói ông là một thiên tài. Ông có sự điên rồ về cách làm việc, ông có một tiêu chuẩn khắt khe về sản phẩm. Tùy điều kiện thì anh cũng mong muốn và cố gắng hết sức đặt tiêu chuẩn khắt khe nhất về mặt sản phẩm. Khi mà anh xem phim về Steve Jobs, anh bị ấn tượng bởi cái sự khó tính, điên khùng của ông ấy, nhưng mà tất cả mọi thứ nó đều hướng đến một thứ là ông muốn dành trải nghiệm hoàn hảo nhất dành cho khách hàng. Đó cũng là điều mà anh cực kỳ trân trọng.

Người thứ hai chắc là ai cũng biết đó là cầu thủ bóng đá Cristiano Ronaldo, và lý do tại sao mà anh nhắc đến cầu thủ này thì anh muốn nói đến sự cần cù. Mọi người hay so sánh giữa Ronaldo và Messi. Một người luôn được ca tụng là thiên tài. Anh ấy có một cái món quà của Chúa ban cho anh ấy, đó là tài năng đá bóng bẩm sinh. Còn một người là sự nỗ lực tột cùng. Khi mà anh bắt đầu về với đội tuyển Manchester United, anh ấy luyện tập kinh khủng, không ngừng nghỉ từ lúc đó đến bây giờ. Với hai năm trời thì sự cần cù và vượt khó nó đúng với một câu nói nổi tiếng đó là “Thành công 1% là thiên tài và 99% là mồ hôi và nước mắt”. Đấy là cái mà thật sự anh rất ngưỡng mộ. 

Cuốn sách yêu thích nhất của anh là?

Cuốn sách yêu thích nhất của anh để chọn lọc ra thì hơi khó thật (cười). Anh có một cuốn sách khá thú vị và anh rất có cảm hứng với nó đó là cuốn “Kinh tế học hài hước” , cái cuốn sách này nó pha trộn kiến thức về kinh tế và những sự vật, hiện tượng xảy ra trong đời sống, nghĩa là khi mình quan sát bất kỳ hiện tượng, sự vật nào xảy ra trong đời sống thì nó sẽ giải thích dưới góc độ kinh tế, và nó sẽ mang màu sắc tương đối thú vị.

Chắc hẳn có rất nhiều người cũng đọc qua cuốn Phi lý trí. Tuy nhiên, cuốn sách đó giải thích một thứ nó rất là đúng và lặp lại trong Kinh tế học hài hước. Đó là cái việc khi mà chúng ta hành động hay suy nghĩ làm bất kỳ điều gì trong cuộc sống thường là 70%-80% là những hành động phi lý trí, có nghĩa là chúng ta biết hành động đó không thật sự tốt nhưng chúng ta vẫn làm theo bản năng, còn lại tầm 20%-30% là chúng ta hành động mà chúng ta nghĩ là có chủ đích để làm và chúng ta có lý trí để xử lý. Câu chuyện ở đây là khi mà giải thích sự vật hiện tượng thì chúng ta sẽ giải thích dưới góc độ về kinh tế, cái hành động xuất phát từ bản năng, từ việc họ có mục đích và chủ ý rõ ràng.

Để khuyên các bạn đọc thì anh có thể gợi ý các bạn cuốn sách Hyperfocus – siêu tập trung thì nó cũng giải thích dựa trên cuốn sách đầu tiên anh đọc. Ngoài ra thì cuốn sách này sẽ giúp cho các bạn biết thời gian làm việc hiệu quả là khi nào. 

Câu quote yêu thích của bản thân

Qua kinh nghiệm xương máu khi mà anh làm việc thì anh có một nói là “You should how to say no – bạn nên học cách từ chối”. Lý do là trong cuộc sống có rất nhiều thứ khiến cho bạn xao nhãng khỏi mục đích thì bạn nên học cách từ chối để tập trung vào những gì nó quan trọng và giá trị. 

“You should how to say no – bạn nên học cách từ chối”

Khó khăn hay biến cố lớn nhất trong chặng đường khởi nghiệp mà anh từng trải qua là gì? Và cách anh vượt qua nó?

Khó khăn mà lớn cực kì đối với anh là đại dịch COVID-19. Trong những ngành mà ảnh hưởng đấy thì có rất là nhiều ngành nhưng đặc biệt đối với ngành du lịch của anh là ảnh hưởng nặng nề nhất. Các startup mà anh đang làm liên quan đến ngành du lịch và đều liên quan đến du lịch quốc tế luôn nhé. Tưởng tượng rằng một ngày đẹp trời vào năm 2020, khi mở mắt ra toàn bộ thị trường đều biến mất, nó khủng khiếp cực kỳ luôn.

Cách anh vượt qua là bắt buộc thôi chuyển đổi mô hình kinh doanh hoặc dễ dàng hơn nữa là đổi nghề (cười). Thật sự có rất nhiều ngành nghề du lịch bị ảnh hưởng gần nhất là anh – một hướng dẫn viên du lịch, tài xế du lịch, chủ doanh nghiệp nhỏ rồi các ngành nhà hàng, ăn uống, shopping, tiếp viên hàng không,… tất cả chuyển sang bán bảo hiểm, làm nhân viên ngân hàng, bán các gói dịch vụ ngân hàng, giáo viên tiếng Anh, bán đồ online, bán quà quê, shippers, bán bất động sản. Nó bi đác cực kỳ. Bọn anh nghỉ Tết hai năm. Đặc biệt là chủ doanh nghiệp còn nặng nề vì họ có hẳn một công ty để họ phải nuôi, trả tiền cho nhân sự, họ còn vay ngân hàng đầu tư vào ngân hàng, bất động sản, mua cái này cái kia có thể lên hàng trăm hàng nghìn tỷ luôn đấy. Và hai năm đó, không có một người khách nào, nên bắt buộc họ phải chuyển đổi mô hình kinh doanh.

Khi vào năm 2020, bọn anh cố gắng giữ và chuyển đổi mô hình kinh doanh tầm khoảng tháng 5, tháng 6 thì nó cũng bắt đầu có tín hiệu ổn rồi bắt đầu lại thêm đợt dịch thứ 2, thứ 3, thứ 4 nữa thì anh sập toàn bộ tất cả các niềm tin về ngành du lịch. Một làn sóng thật sự khủng khiếp, có thể thấy rằng du lịch nội địa với tình trạng bây giờ không thể phục hồi được.

Điều này khiến cho bọn anh vừa mất tiền, vừa mất tinh thần luôn. Sau câu chuyện đấy thì anh bắt buộc phải chuyển nghề, anh sang làm bên thương mại điện tử và đó cũng là một mô hình rất là tiềm năng trong đợt dịch này, phát triển rất là tốt.

Tuy nhiên thì bảo anh bỏ nghề hay không thì chắc là không, tại vì tất cả các startup của anh đặc biệt liên quan đến vấn đề dịch vụ du lịch rồi. Với dịch vụ ký gửi hành lý WHALELO thì bọn anh đóng gói quy trình, sản phẩm App, hệ thống thì bọn anh chờ cho đến khi du lịch hồi phục bọn anh sẽ tiếp tục. Hy vọng rằng mọi thứ sẽ tốt đẹp.

Qua đây thì anh rút ra hai điều, thứ nhất là chúng ta cần có sự nhạy bén và phản ứng nhanh, luôn luôn phải tính điều kiện xấu nhất có thể và thứ hai là phải có nghị lực rất lớn để vượt qua được. 

Định hướng trong năm 2022 là gì?

Theo những thông tin mà anh có được như mọi người đang tập trung vắc-xin rất là nhiều, anh thấy việc chúng ta từ từ lên kế hoạch và thực hiện rất là xa. Tuy nhiên, anh thấy rõ ràng là sự nỗ lực của Chính phủ muốn dập dịch càng sớm càng tốt và đưa cuộc sống người dân trở lại bình thường vì nếu không nó sẽ dẫn đến khủng hoảng kinh tế.

Cái thứ hai là tất cả những doanh nghiệp, startup về du lịch cũng đang mong chờ đến thời điểm khôi phục được cuộc sống bình thường để bọn anh phát triển. Và dự định từ bây giờ đến cuối năm 2021, anh sẽ chuẩn bị cho du lịch trở lịch và anh tin rằng đến hết quý 2 năm 2022 thì mọi thứ sẽ ổn định trở lại. Cái công việc của bọn anh trong năm 2022 đấy là kết nối lại những mối quan hệ, đối tác và khởi động lại những dự án du lịch, đương nhiên là chúng ta cũng có thể vừa học, vừa làm, vừa nghe ngóng tình hình để đảm bảo rằng thực tế nó không khác quá xa với những dự định của mình.

Hy vọng rằng đến năm 2022 thì sẽ có một lượng khách nhất định phục hồi trong ngành du lịch và anh có thể triển khai hoạt động về được trạng thái bình thường. Bọn anh sẽ khởi động lại được dự án về WHALE LO về dự án xe có thể là sớm hơn vì nó là nhu cầu rất là cần thiết. 

Vậy anh có lời khuyên gì dành cho các bạn trẻ khởi nghiệp.

Lời khuyên của anh là các bạn nên trang bị đủ kiến thức về nghề. Có nghĩa là bạn muốn làm cái gì bạn phải hiểu sâu về sản phẩm đó, sâu về thị trường đó thì hãy nên làm còn nếu mà chỉ biết biết thì tỷ lệ thất bại cao khủng khiếp.

Cái thứ hai là các bạn nên có tiền vì khi mà các bạn có nguồn tài chính dồi dào thì các bạn mới yên tâm khởi nghiệp được để tránh tình trạng các bạn làm việc bên ngoài để kiếm thu nhập cho các việc mà các bạn khởi nghiệp, sau đó vừa làm khởi nghiệp thì thời gian của các bạn sẽ tách đôi ra và đương nhiên nó sẽ không hiệu quả. Tiền nó là một cái thứ nó là quan trọng, tối thiểu các bạn phải dành dụm cái khoản tiền là khoảng hai năm để các bạn có thể sống chết với các nghề đó để đảm bảo các bạn thử mọi cách trước khi từ bỏ.

Và thứ ba là yếu tố về người cố vấn. Bạn thực sự cần có người cố vấn trong những giai đoạn đầu khởi nghiệp. Có thể người ta không thể giúp các bạn trong từng công việc cụ thể. Tuy nhiên, nếu các bạn có một cố vấn chỉ dẫn cho các bạn thì các bạn sẽ hạn chế những sai lầm, ít nhất các bạn có một người để phản biện, đưa ra ý kiến. Đặc biệt là người trẻ mắc một cái là cái gì cũng nghĩ là đúng và lúc nào cũng muốn thể hiện. Anh cũng trải qua điều đấy rồi, cái đấy nó không phải là điều gì xấu, đơn giản đó là tuổi trẻ mà. Người ta thường nói là “khôn đâu tới trẻ, mà khỏe thì đâu tới già” kiểu như vậy. Các bạn thực sự nên tìm một người có kinh nghiệm thì các bạn sẽ có được sự phản biện để luôn luôn nhìn lại mình thì các bạn sẽ đi từng bước nó rất là vững chắc và tránh những sai lầm. 

Cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!

————***————