Sau những năm tháng làm thuê cho các doanh nghiệp, Lưu Trọng Hiếu mong muốn xây dựng tổ chức riêng nơi luôn đề cao giá trị xã hội, cộng đồng và luôn đặt cái tôi cá nhân thấp hơn cái tôi của tập thể để tiến xa hơn cùng nhau.
Chào anh Lưu Hiếu, anh có thể giới thiệu sơ lược về bản thân và hành trình dẫn dắt đến con đường khởi nghiệp của mình được không?
Mình tên là Lưu Trọng Hiếu, Co-founder của Vela Corp và Công ty Chuyển phát nhanh Snappy (tiền thân là Shippo) và 1 số startup nhỏ khác. Con đường khởi nghiệp đến với mình bắt nguồn từ lúc mình đi làm cho công ty bên ngoài. Khi ấy, mình rất muốn xây dựng một tổ chức riêng cho bản thân – nơi mình có thể áp dụng những hệ giá trị mà mình cho là đúng. Xây dựng mộ tổ chức sẽ trưởng thành theo thời gian và theo đuổi những mục tiêu mà mình mong muốn. Sau thời gian khoảng 3 năm làm việc công ty bên ngoài, mình cùng các bạn bè, đồng nghiệp đã quyết định khởi nghiệp và nhóm đầu tiên chính là Vela Corp.
Điều mình mong muốn khi khởi nghiệp là đầu tiên phải dựa trên những giá trị cá nhân mà mình theo đuổi, ví dụ như nguyên tắc, môi trường làm việc tốt sẽ phải như thế nào? doanh nghiệp mang lại giá trị gì cho xã hội?
“Không có con đường dẫn đến hạnh phúc mà hạnh phúc chính là con đường”
Số lượng doanh nghiệp/startup/dự án anh đã trải qua. Anh thấy ấn tượng nhất với cái nào? Lý do là gì?
Số lượng dự án để kể ra rất là nhiều, tuy nhiên những startup chính có thể kể đến Alitech, Vela Corp, Shippo và gần đây mình đang tham gia hỗ trợ việc startup 2 nhóm kinh doanh mới. Team Alitech chính là team Vela Corp ở hiện tại. Bọn mình đã trải qua cùng nhau rất nhiều khó khăn và có lẽ đây là tổ chức lâu đời nhất và vẫn đang phát triển và mở ra các mảng kinh doanh mới. Đây là nhóm đầu tiên và vẫn đang tiếp tục duy trì, do đó mình ấn tượng nhất. Bên cạnh đó, nhóm Shippo cũng mang lại cho mình rất nhiều cảm xúc. Đó là 2 nhóm mà mình ấn tượng.
Còn về lý do mình ấn tượng 2 startup này nhất thì có rất nhiều lý do khác nhau. Đối với Vela Corp mình thấy rằng đây là startup mà tạo ra giá trị rất tốt, mọi người đều rất tôn trọng những giá trị chung và đặc biệt là mình cùng các nhân sự đã vượt qua những khó khăn tưởng chừng không vượt qua được. Và những khăn đó khiến mình có nhiều cảm xúc hơn với nhóm đó. Tương tự Shippo cũng vậy, chúng mình gặp rất nhiều khó khăn và có những kỷ niệm khó quên với nhau.
Hãy kể 3 từ mà người khác mô tả về bản thân anh.
Điều đầu tiên là Quyết liệt. Mọi người hay đánh giá mình rất quyết liệt, nó được thể hiện trong việc thúc đẩy, đưa những ý tưởng của mình có thể triển khai được và đưa sản phẩm ra ngoài thị trường, hiện thực hoá nó được.
Điều thứ hai là Thẳng thắn. Đây là giá trị mà mình mong muốn áp dụng với tất cả các tổ chức của mình. Các tổ chức của mình thì yếu tố thẳng thắn rất được đề cao. Mọi người sẵn sàng trao đổi, bàn luận rất thẳng thắn, không cả nể. Nhờ đó mà các thông tin đều được minh bạch, vấn đề được bộc lộ rõ ràng.
Điều thứ 3 thì mình không dám tự nhận là tốt hay không tốt, chủ yếu mình được mọi người nhận định là Sáng tạo. Mọi người đánh giá những ý tưởng, cách giải pháp của mình có thể tạo ra những thay đổi tương đối. Còn mình không dám chắc là liệu cái đó có đúng với mình không.
“Ideas are easy. Execution is everything. It takes a team to win.”
Sở thích ngoài công việc của anh là gì?
Mình có khá nhiều sở thích lặt vặt ví dụ như đi phượt thôi vì mình khá thích vùng cao, hay là tìm hiểu lịch sử, đặc biệt là lịch sử về chiến tranh.
Thần tượng mà anh hâm mộ?
Cá nhân mình thì mình không hâm mộ ai cụ thể vì mỗi cá nhân có rất nhiều điều mà mình cảm thấy ấn tượng như là những quan điểm của Peter D rucker, Inamori Kazuo- Sáng lập viên của Kyocera hay những tác giả nổi tiếng như Daniel Pink. Bản thân mình không hâm mộ một cá nhân nào nhiều. Nếu mà hâm mộ thì chỉ có band nhạc Pink Floyd thôi.
Cuốn sách yêu thích nhất của anh là gì?
Khá là khó chọn một cuốn sách mà mình yêu thích nhất vì mình thấy mình học hỏi của mỗi tác giả một chút và mỗi cuốn sách đều có một giá trị riêng, thậm chí giá trị của nó thay đổi theo theo từng thời gian nên là nếu để kể nhiều sẽ dễ hơn với mình. Ví dụ, hồi bé mình rất thích “Những tấm lòng cao cả” của tác giả tác giả Edmondo De Amicis, từ khi ra trường đến bây giờ mình rất thích bộ sách 3 cuốn của Jim Collin (Từ tốt đến Vĩ đại, Vĩ đại để trường tồn hay Vĩ đại do lựa chọn), gần đây bộ sách của nhà giáo Yuval Noah Harari (Sapiens, Homo Deus và 21 Lessons for the 21st Century), sách của thầy Thích Nhất Hạnh. Đó là những cuốn mình thích nhất gần đây.
Câu quote yêu thích của anh là gì?
Đó là câu của thầy Thích Nhất Hạnh “Không có con đường dẫn đến hạnh phúc mà hạnh phúc chính là con đường”. Đây cũng mà câu mô tả con đường Khởi nghiệp vì bản chất khởi nghiệp đích đến rất mơ hồ, không rõ ràng. Tuy nhiên, trên con đường của mình thì có nhiều thứ mang lại cho mình những suy nghĩ, cảm xúc. Mình rất hay được hỏi là “Giai đoạn nào mà mình cảm thấy hạnh phúc với những team trong những startup của mình?” thì mình thường đề cập đến những đội đã rất kiên cường cùng mình trải qua những khó khăn, thử thách, những kỷ niệm đó tạo ra niềm hạnh phúc cho bản thân mình.
Câu Quote thứ 2 mình cũng rất tâm đắc là của John Doerr “Ideas are easy. Execution is everything. It takes a team to win.” (Tạm dịch: Ý tưởng thì dễ, thực thi là tất cả và điều này cần có một đội đi cùng nhau để chiến thắng). Ý tưởng cũng chỉ là ý tưởng nếu mà không thực thi thì nó cũng chỉ nằm trên giấy. Cũng giống như lời khuyên của Peter Recker, nếu tất cả mọi thứ đều chỉ là dự định thì nó chẳng có ý nghĩa gì. Ý định phải được hiện thực hoá và đưa ra thị trường, được kiểm nghiệm trong môi trường thực tế.
Đối với Startup, ý tưởng độc đáo, mới mẻ là một chuyện quan trọng nhưng nếu không hiện thực hoá được ý tưởng đó thì không có ý nghĩa gì, vậy nên thực thi là tất cả.
Đó là 2 câu Quotes mà mình thích nhất.
Khó khăn hay biến cố lớn nhất trong chặng đường khởi nghiệp mà anh từng trải qua là gì? Và cách anh vượt qua nó như thế nào?
Làm Startup thì luôn gặp khó khăn, dường như lúc nào cũng khó khăn. Mình chưa bao giờ đóng vai trò lãnh đạo của các công ty lớn bao giờ nên mình không dám so sánh những khó khăn của startup gặp phải như thế nào so với công ty lớn. Để kể về biến cố lớn nhất thì có lẽ là lần cạn kiệt tài chính cách đây một vài năm và công ty không biết xoay xở như thế nào để tiếp tục vì hết sạch tiền. Lúc đó gần Tết rồi, bên mình còn không có tiền để trả lương chứ chưa kể đến tiền thưởng Tết. Anh em trong công ty còn đùa nhau là bán hết đồ đạc trong công ty để trả lương cho anh em rồi sau Tết giải tán. Ban lãnh đạo công ty lúc ấy ngày nào cũng ngồi đến 11-12 giờ đêm để cùng tìm mọi giải pháp để kiếm về doanh thu. Tiền thưởng Tết lúc đó được chia thành 6 đợt thay vì trả trong 1 đợt giống các công ty khác. Những lúc “gần cửa tử” như vậy, anh em trong công ty đã dành hết tâm huyết để liên tục tìm ra những cái mới để trụ vững và vượt ra giai đoạn khó khăn ấy.
May mắn thay, sau giai đoạn khó khăn, Vela Corp đã vực dậy và tăng trưởng rất tốt. Khi nhìn lại, đó cũng là lúc mọi người Agile (dịch: linh hoạt) nhất, những giải pháp thực thi được đưa ra rất nhanh, gần như liên tục. Muốn vượt qua những thứ khó khăn chỉ có cách thử sai thật nhanh. Tốc độ và thử sai là hai thứ giúp mình vượt qua giai đoạn khó khăn đó. Những khó khăn này gần như không thể dự đoán được, không nằm trong bất kỳ kế hoạch dự phòng rủi ro nào. Mọi thứ diễn ra rất nhanh, chỉ trong vòng 2-3 tháng. Với doanh nghiệp nhỏ với quy mô lên đến 100 người và dòng tiền không tốt thì khoảng thời gian 2-3 tháng là một sự khó khăn lớn về mặt chi phí. Trong trường hợp này, mình chỉ có cách là “thử sai và thử thật nhanh” để trụ vững qua giai đoạn khó khăn.
Dịch Covid có ảnh hưởng đến startup nhỏ của anh nhiều không?
Hiện tại những startup nhỏ mình đều tham gia với vai trò cổ đông về mặt quản trị, định hướng chiến lược nên cũng có những thứ thuận lợi, có những thứ khó khăn. Tuy nhiên mọi thứ may mắn không phải dừng hoạt động. Theo ma trận đánh giá ảnh hưởng thì các doanh nghiệp của mình được đánh giá ở mức chịu ảnh hưởng trung bình thấp (tức là có ảnh hưởng nhưng vẫn hoạt động được). Thâm chí mảng kinh doanh giao hàng (Snappy) và thương mại điện tử trong thời gian này tăng trưởng tốt.
Định hướng trong năm 2022 của anh là gì?
Hiện tại mình đang ở nhà “luyện công” nên để chia sẻ định hướng thì hơi khó. Vì bản thân mình còn chưa có định hướng điều gì. Giống như Gap year, nhìn chung định hướng đường dài của mình là giúp cho các tổ chức, startup hiện tại hoạt động được. Hiện tại mình đang tham gia vào 2 nhóm và trong năm 2022 thì những startup này sẽ bắt đầu định hình mô hình kinh doanh. Còn về bản thân thì mình đang học MBA để hoàn thiện khả năng quản lý của mình
Lời khuyên dành cho các bạn trẻ khởi nghiệp.
Mình vẫn còn trẻ nên không dám đứng ở vai trò đưa lời khuyên cho các bạn. Mình chỉ muốn chia sẻ với các bạn từ nghiệm cá nhân thì theo mình, khởi nghiệp cần có mục tiêu rõ ràng. Mục tiêu này cần có ích cho xã hội chứ không chỉ dừng lại việc làm giàu cho bản thân. Tiếp theo đó là thực hiện mục tiêu “quyết liệt”, hãy đặt sự quyết tâm cao để thực hiện mục tiêu đó. Đó là những điều quan trọng để tập hợp đội ngũ có cùng chí hướng.
Đối với các founder nên xác định và đặt tổ chức “thai nghén” của mình cao hơn bản thân họ. Vì nếu lãnh đạo, người khởi nghiệp, đặt cá nhân của mình và cái tôi cao hơn tổ chức thì nó sẽ phá vỡ mọi thứ của tổ chức đó. Mình đã từng gặp một vài bạn khởi nghiệp để thể hiện cái tôi, và coi bạn ấy là người quan trọng nhất của tổ chức đó. Tổ chức đó có thể kinh doanh tốt trong 1-2 năm đầu, tuy nhiên không thể đi xa được.
Cảm ơn anh về buổi chia sẻ.
————***————
